Γιατί λέμε «Κάθε κατεργάρης στον πάγκο του» ;

Τα ιστιοφόρα πλοία έπαιξαν καταλυτικό ρόλο στη δημιουργία της εν λόγω φράσης.

Στα μεσαιωνικά χρόνια, ορισμένα πλοία ονομαζόταν «κάτεργα». Το κάτεργο ήταν συνήθως ένα ιστιοφόρο πολεμικό ή πειρατικό πλοίο, με δυο ή τρεις σειρές κουπιών. Όταν ο άνεμος ήταν ευνοϊκός, το πλοίο κινούνταν χάρη στον αέρα, όταν όμως επικρατούσε άπνοια, οι κωπηλάτες αναλάμβαναν να δώσουν την απαιτούμενη ώθηση.

Έτσι, «κατεργάρης» σήμαινε «κωπηλάτης σε κάτεργο», αλλά με τον καιρό, όλο το πλήρωμα αυτών των πλοίων άρχισε να λέγεται «κατεργάρηδες» Συνήθως στα κάτεργα δούλευαν κατάδικοι, καθώς ήταν ένας τρόπος για αυτούς να αποφύγουν τη φυλακή και τις σκληρές καταναγκαστικές εργασίες των φυλακισμένων. Υπήρχαν βέβαια και περιπτώσεις που και απλοί άνθρωποι δούλευαν στα κάτεργα.

Όταν λοιπόν ο αέρας έπεφτε και το καράβι έπρεπε να συνεχίσει το δρόμο του, μια φωνή δυνατή τους ξεσήκωνε απ’ το ξαπόσταμά τους: «Κάθε κατεργάρης στον πάγκο του»! Ήταν η διαταγή να καθίσουν και πάλι στα κουπιά, στους μακρινούς ξύλινους μπάγκους ή πάγκους. Σήμερα, η έκφραση «Κάθε κατεργάρης στον πάγκο του» σημαίνει επιστροφή στο συνηθισμένο ρυθμό της ζωής, ενώ η λέξη «κατεργάρης» χρησιμοποιείται για να προσδιορίσει έναν παμπόνηρο άνθρωπο.