15 Αυγούστου 1977: η μέρα που μας είπαν "γεια" οι εξωγήινοι;

Στις 15 Αυγούστου 1977, στο Delaware του Ohio, ερευνητές από το Πανεπιστήμιο Ohio State, ανίχνευσαν ένα ράδιο-σήμα 72 δευτερολέπτων που προερχόταν από κάπου κοντά στον αστερισμό του Τοξότη. Λόγω της θέσης του σήματος, της συχνότητας και της μοναδικής υπογραφής του, ονομάστηκε σήμα "Wow!", και από την ημέρα της ανακάλυψής του, οι φήμες ότι ήταν ένα μήνυμα από κάποιας μορφής εξωγήινη ζωή οργιάζουν.
Στο δεύτερο μισό του 20ου αιώνα, το Πανεπιστήμιο Ohio State λειτουργούσε ένα σχετικά μεγάλο ραδιοτηλεσκόπιο, γνωστό ως το Μεγάλο Αυτί. Χτισμένο σε μία περιοχή 1,5 φορές μεγαλύτερη από ένα γήπεδο αμερικάνικου ποδοσφαίρου, το Μεγάλο Αυτί είχε δύο γιγάντιες κεραίες σαν κέρατα, που λάμβαναν ραδιοκύματα από το εξώτερο διάστημα.
Με τον απλό σχεδιασμό του, το Μεγάλο Αυτί μπορούσε να παρακολουθεί μόνο τα σήματα που ήταν σε ευθεία γραμμή, ώστε κάθε φορά που η Γη γυρνούσε μακριά από την τοποθεσία προέλευσής τους – μία διαδικασία που έπαιρνε, περίπου, 72 δευτερόλεπτα – τα σήματα χάνονταν.
Το Μεγάλο Αυτί του Ohio State με τις δύο κεραίες
Οι δύο κεραίες του Μεγάλου Αυτιού δούλευαν σε συντονισμό. Δίπλα – δίπλα, συνήθως μάζευαν ουσιαστικά το ίδιο σήμα, αλλά το καθένα είχε μία ελαφρώς διαφορετική εστίαση, μιας και το λάμβαναν με διαφορά, περίπου, 2 λεπτών. Αξίζει να σημειωθεί ότι το σήμα Wow! ανιχνεύθηκε από μόνο από ένα από τα δύο κέρατα, κάτι που οδήγησε τους επιστήμονες να πιστέψουν ότι είτε ξεκίνησε μετά που το πρώτο κέρατο είχε προσπεράσει το σημείο του ουρανού από όπου προέρχονταν είτε τελείωσε πριν το δεύτερο κέρατο φτάσει σε εκείνο το σημείο.
Επιπρόσθετα, λόγω της περιορισμένης εμβέλειας του Μεγάλου Αυτιού και της περιστροφής της Γης, οι επιστήμονες δεν έχουν κανέναν τρόπο να ξέρουν για πόση ώρα μεταδίδονταν το σήμα πριν ανιχνευτούν τα 72 δευτερόλεπτά του, πέρα από το ότι κράτησε για λιγότερο από 24 ώρες.
Ο εντοπισμός και τα βαφτίσια του Wow!
Όλα τα σήματα που μάζεψε το Μεγάλο Αυτί καταγράφηκαν ως μία σειρά από αριθμούς και/ή γράμματα, τα οποία αντανακλούσαν την έντασή τους. Αυτές οι καταγραφές, στη συνέχεια, τυπώνονταν σε χαρτιά, τα οποία εθελοντές ανέλυαν, συχνά, μέρες μετά.
Ένας από αυτούς τους εθελοντές, ο Jerry Ehman, κοιτούσε την εκτύπωση για την 15η Αυγούστου, όταν πρόσεξε μία ασυνήθιστη ακολουθία γραμμάτων και αριθμών: 6EQUJ5. Έμοιαζε σημαντική και αξιοπρόσεκτη για πολλούς λόγους, συμπεριλαμβανομένου του ότι ήταν περικυκλωμένη από καταγραφές άλλων σημάτων, από τα οποία κανένα δεν πλησίαζε τον βαθμό έντασής της.
O Ehman σήκωσε το κόκκινο στυλό του, και εγένετο "Wow!"
Σύμφωνα με το σύστημα του Μεγάλου Αυτιού, τα ψηφία από το 1 μέχρι το 9 χρησιμοποιούνταν για να υποδηλώσουν τις εντάσεις από το 1 ως το 10. Αν ένα σήμα ήταν ακόμα πιο δυνατό, χρησιμοποιούνταν γράμματα, ξεκινώντας από το A, για ένταση 10 μέχρι 11. Το Q αντιστοιχούσε σε δύναμη σήματος της τάξης του 26 με 27 και το U σε σήματα με ένταση από 30 έως 31. Η ισχυρότερη ένταση που μπορούσε να φτάσει ένα ράδιο-σήμα ήταν το 35.
Δηλαδή, το σήμα υπό εξέταση ξεκίνησε από εντάσεις 6 με 7 (αριθμός 6), ανέβηκε στο 14 με 15 (γράμμα E), συνέχισε ακόμα πιο ψηλά με ένταση 26 με 27 (Q) και 30 με 31 (U), πριν κατέβει στο 19 με 20 (J) και σβήσει σε εντάσεις 5 με 6 (αριθμός 5). Η συχνότητα του σήματος ήταν, επίσης, μοναδική και “κολλημένη”, περίπου, στα 1,42 GΗz.
Για όλους αυτούς τους λόγους ή για κάποιον άλλο, ο εθελοντής Jerry Ehman κύκλωσε το σήμα και έγραψε δίπλα του 3 γράμματα και ένα σημείο στίξης: Wow! Αφού όλοι συμφώνησαν με την εκτίμησή του, από τότε το σήμα έμεινε γνωστό με αυτή την ονομασία. Πολλές εξηγήσεις έχουν προταθεί για το σήμα, αλλά οι περισσότερες από αυτές έχουν απορριφθεί.
1. Φυσική εκπομπή ραδιοκυμάτων;
Όχι. Αυτή η πιθανότητα αποκλείστηκε, αφού οι φυσικές εκπομπές δημιουργούν στατικό που εμφανίζεται σε άλλες συχνότητες, τη στιγμή που το Wow! δεν συσχετίστηκε με κάποιο στατικό και μεταδόθηκε μόνο σε μία συχνότητα.
2. Λάθος του συστήματος;
Απίθανο, δεδομένου ότι η καμπύλη του σήματος υπό εξέταση, όπως αποτυπώθηκε στο χαρτί, συμφωνεί με όλα τα υπόλοιπα σήματα που εντόπιζε το Μεγάλο Αυτί. Καθώς η κεραία του προσέγγιζε το σήμα άρχισε να καταγράφει μέτρια ένταση, όσο πλησίαζε (με την περιστροφή της Γης) η ένταση μεγάλωνε, και όταν απομακρύνθηκε, η ένταση έσβησε. Τα παραπάνω υποστηρίζουν και τον ισχυρισμό ότι το σήμα προέρχονταν από ένα και μόνο σημείο στον ουρανό.
3. Τεχνητός δορυφόρος;
Δύο επιχειρήματα έχουν καταρρίψει αυτή τη θεωρία. Πρώτον, στη συχνότητα των 1420 MΗz δεν εκπέμπει κανένας ανθρώπινος ραδιοτηλεοπτικός φορέας, λόγω απαγόρευσης που ισχύει πριν από τον εντοπισμό του Wow!. Δεύτερον, και να υπήρχε δορυφόρος που αγνόησε την απαγόρευση, θα πρέπει να ήταν τοποθετημένος στο σωστό σημείο και να κινείται απολύτως ευθυγραμμισμένος με το Μεγάλο Αυτί, για να “πλαστογραφήσει” το σήμα. Οι ειδικοί συμφωνούν ότι ήταν αδύνατο.
4. Μήνυμα από εξωγήινους;
Η θεωρία που συναρπάζει τους περισσότερους. Βασίζεται εν πολλοίς στο γεγονός ότι η συχνότητα του σήματος Wow! (1,42 GHz) είναι πάρα πολύ κοντά στη “γραμμή του υδρογόνου” (τη συχνότητα που αντηχεί το υδρογόνο).
Σε συνδυασμό με το δεδομένο ότι το υδρογόνο είναι το πιο κοινό στοιχείο στο σύμπαν, πολλοί υποστηρίζουν ότι, αν υπάρχει εξωγήινη ζωή, αυτό θα επέλεγε για να επιχειρήσει να επικοινωνήσει μαζί μας. Ένα ακόμα επιχείρημα των υποστηρικτών της θεωρίας είναι ότι δεν υπάρχουν φυσικές πηγές ραδιοκυμάτων κοντά στην τοποθεσία από την οποία προέρχονταν το σήμα Wow!.
Ενθαρρυμένοι από το σήμα Wow!, στα χρόνια που ακολούθησαν την ανακάλυψή του, οι επιστήμονες συνεχίζουν να παρατηρούν εκείνο το κομμάτι του ουρανού, αλλά παρά τις δεκάδες προσπάθειές τους, δεν έχουν καταφέρει να εντοπίσουν άλλα σήματα με την ίδια προέλευση.
Κάποιοι χρησιμοποιούν το παραπάνω γεγονός σαν επιχείρημα για να πουν ότι, μάλλον, δεν ήταν εξωγήινοι πίσω από το Wow!, υποστηρίζοντας ότι μια μορφή ζωής με νοημοσύνη θα έστελνε ένα συνεχόμενο ή επαναλαμβανόμενο σήμα. Αλλά οι κυνηγοί εξωγήινων ελπίζουν ακόμα. Στο κάτω κάτω, κι εμείς, όταν στείλαμε παρόμοιο σήμα, το κάναμε για μία και μοναδική φορά.
Και επειδή η ελπίδα πεθαίνει τελευταία:
Πρώτον, οι συχνότητες μεταξύ 1400 και 1427 MHz παραμένουν απαγορευμένες, ώστε αν εκπέμψει ποτέ κάτι, στη γραμμή του υδρογόνου, να ξέρουμε ότι είναι από εκεί έξω
Και δεύτερον, τριάντα πέντε χρόνια μετά τον εντοπισμό του Wow!, το 2012, στείλαμε τη δική μας απάντηση, στέλνοντας ένα σήμα αποτελούμενο από περισσότερα από 10 χιλιάδες Tweets, αλλά και βίντεο, προς την κατεύθυνση από όπου λάβαμε το περίεργο σήμα.
Ποιος ξέρει; Ίσως, σε μερικές δεκάδες χιλιάδες χρόνια, όταν το σήμα θα έχει φτάσει στον προορισμό του, αν υπάρχει αποδέκτης και αν υπάρχουν άνθρωποι, μέχρι τότε, οι απόγονοί μας, να λάβουν μία απάντηση: “Γεια σας! Αργήσατε, αλλά σας περιμέναμε!”.